Wandeling Klokkengietersroute

We starten op het Heuveltje, het pleintje met de  pomp aan de Dorpsstraat/Wilhelminalaan.                                                                          In vroeger jaren werd  het Heuveltje ook de “Neie Merckt”genoemd. Hier werden  – net als op de Kouwenberg – door het jaar heen markten gehouden, waar naast het gewone vee ook  ganzen werden verhandeld. Aarle- Rixtel was immers befaamd vanwege zijn ganzenfokkerijen.

Vanwege de groeiende handel gingen zich steeds meer ambachtslieden rondom het Heuveltje vestigen, zoals een smid,  een kuiper, een radmaker, een herbergier, een brouwer,  enzovoort. De Boerenbondswinkel heeft het oude  “pakhuis“ vervangen, die op zijn beurt de opvolger  was van de korenmolen aan de Bosscheweg.

Midden op het Heuveltje staat een oude dorpspomp, het is een  rijksmonument. Vanaf hier zien we verschillende  beeldbepalende panden, zoals een mooie gave langgevelboerderij  uit de tweede helft van de 19e eeuw. Aan het Heuveltje zien we ook een voormalige dorpswinkel, annex herberg en bakkerij. Het eeuwenoude pand herbergt nu Snoeperij Jantje, waar allerlei  lekkernijen en snuisterijen aan de man worden gebracht. Vroeger heette dit pand herberg de Drie Leliën. Dat is nog te zien aan de smeedijzeren versiering bovenaan de schoorsteen.

Hier tegenover, aan de Dorpsstraat, staat een voormalige smidse, zoals te zien is aan de gevelversiering. We gaan hier linksaf en vervolgen de Dorpsstraat dus in oostelijke richting.

Aan  de linkerkant zien we een aantal karakteristieke panden. Ze hebben een hoge spitse topgevel en typische kenmerken van de nieuwe architectuur van de  jaren 30 van de vorige eeuw. In het portiek van de eerste woning aan de linker kant zien we een groene ster, symbool van de kunsttaal Esperanto, waarvan de vorige eigenaar een vurig aanhanger was.

Op de hoek staat een pand met twee typische klokgevels. Even verder zie we aan de rechterkant Châlet Couvert.  Aan het begin van de 20e eeuw woonde hier burgemeester Albers Pistorius. Hij had bijzondere hobby’s, waaronder het kweken van zeldzame tropische planten. Achter in de tuin staat nog de schoorsteen van de kassen. Hij was ook de eerste particulier die een eigen vliegtuig bezat. De volgende villa, naast Lohengrin, is ook een oud-burgemeesterswoning.

Hier tegenover staat de voormalige ambtswoning van de laatste burgemeester van Aarle-Rixtel. Naast diens buurman staat huize De Koude Maas,  genoemd naar het gelijknamige beekje dat hier vroeger stroomde. Ook dit pand is kenmerkend voor de Nieuwe  Architectuur.

Aan de overkant van dit pand staat weer een prachtige langgevelboerderij. Het bovenlicht, boven de voordeur, is van uitzonderlijke schoonheid en is een mooi voorbeeld van de Jugendstil.

Links van het kruispunt zien we de klokkengieterij van Petit & Fritsen, daterend uit 1906. Deze is sinds 2014 niet meer in bedrijf. De klokken en carillons gingen de hele wereld over. Hendrik Petit vestigde zich als klokkengieter in  1782 te Aarle-Rixtel, aan de huidige Klokstraat,  elders in het dorp.

We volgen de Klokkengietersstraat. Links en rechts staan mooie gave beeldbepalende panden.

Links zie je een statig woonhuis met aan weerszijden de voormalige dienstwoningen. Het huis heeft een bijzonder fraaie voordeur met – net als de raampartijen – een prachtig bovenlicht en typische “wenkbrauwen”, ook weer in Jugendstil.

Ook de dakkapel (verlengstuk van het middenrisaliet) is bijzonder fraai. Vervolgens zien we een drietal pandjes met een karakteristieke gevel: het zijn tuit- en klokgevels.  De witte panden hiertegenover hebben eveneens kenmerkende bouwelementen zoals gemetselde friezen aan de topgevels. Het daarnaast gelegen pand in châletstijl heeft bouwelementen in Jugendstil, waaronder  de tegeltjes en het afdakje boven de voordeur.

Alvorens we hier linksaf gaan, kijken we even naar de overkant van het kanaal. Achter het witte  pand  “Huize Nieuw Rixtel” stond vóór 1906 de klokkengieterij  van Petit en Fritsen. Deze is -zoals we al hebben  gezien – in 1906 naar de huidige Klokkengietersstraat verhuisd. “Huize Nieuw Rixtel” (met in de zijgevel het familiewapen  van Petit) is gebouwd van sloopmateriaal van het kasteel van Rixtel (Het Guldenhuis) dat in 1883  werd gesloopt. Het stond langs de Aa, zo’n 100 meter  ten oosten van het kanaal. Hier woonden eeuwenlang de Heren van Rixtel. De Zuid-Willemsvaart – gegraven  in de twintiger jaren van de 19e eeuw – is rechts van de brug afgesloten voor het scheepvaartverkeer. Hiervoor in de plaats kwam de kanaalomleiding. Links van de brug bevindt zich een passantenhaven, waarvan in het seizoen druk gebruik wordt gemaakt.

We gaan linksaf langs het fietspad en vervolgens weer linksaf. We volgen het voetpad door een mooi klein stukje natuur. Bij de bebouwing gaan we weer linksaf (Julianalaan).

Daarna eerste straat links door een mooie woonwijk met fraai aangelegde tuinen (De Koude Maas), rechtdoor de weg vervolgen en weer rechtsaf,  waarna we weer terug zijn op het Heuveltje.